Vluchten voor een soldaat, een herbergier neerschieten of iemand in zijn eigen huis met een degen bedreigen: je kunt het in de 17e eeuw maar beter niet doen. Het levert de Haagse Johan Bos de bijnaam ‘de gek van ’t Spui’ én de doodstraf op. Wat is zijn verhaal?
Hommeles in de herberg
Op een avond in het midden van de 17e eeuw bezoekt Johan Bos met zijn vrienden een herberg in Den Haag. Geen probleem zou je denken, ware het niet dat de herbergier hem al meermaals heeft verteld dat hij hier niet meer welkom is. Blijkbaar heeft Johan zich dus al eerder misdragen. Deze avond heeft de herbergier genoeg van zijn ongewenste gast. Hij verlaat de herberg, om even later terug te keren met een soldaat. Johan kiest eieren voor zijn geld en slaat op de vlucht. Gefrustreerd gaat hij naar een brandewijnhuis, waar hij het flink op een drinken zet. Steeds bozer roept hij uit: “Ik zal het hem zuur vergelden!” Na de nodige alcohol vertrekt Johan naar het huis van zijn ouders om een pistool te halen. Met getrokken pistool loopt hij even later de herberg binnen en zonder te aarzelen schiet hij de herbergier door zijn been.
“Ik zal het hem zuur vergelden.”
Vliegen vangen
Blijkbaar komt ‘de gek van ’t Spui’ hiermee weg, want even later vinden we Johan bij een ander misdrijf. Ditmaal is Johan met enkele vrienden naar een huis in de Boekhorststraat gegaan. Hij heeft namelijk gehoord dat hij hier sekswerkers kan vinden die nog geld verschuldigd zijn aan een van zijn vrienden. Johan klopt aan en vanuit het huis vraagt een mannenstem wie er voor de deur staat. “Buurman, ik ben het, doe open, ik moet u noodzakelijk spreken!” roept een van Johans vrienden listig. Hierop opent de man het venster. Direct steekt Johan zijn degen door het venster en houdt het tegen de borst van de man. Vervolgens klimt hij door het raam en opent van binnenuit de deur voor zijn vrienden. “Zijn wij hier soms gekomen om vliegen te vangen?” vraagt hij aan de man. Eenmaal binnen vinden de vrienden niet wat ze zoeken. Daarom gooien ze het over een andere boeg. Ze nemen alles mee wat ze kunnen dragen. Zo worden er onder andere twee naaimanden, een spiegel en geld buitgemaakt.
De doodstraf
Ditmaal komt Johan hier niet mee weg. Hij wordt opgepakt en twee keer verhoord. Johan bekent zijn misdaden. Twee weken later volgt zijn vonnis: hij zal met koorden worden gewurgd tot de dood erop volgt. Aan het wangedrag van ‘de gek van ’t Spui’ is daarmee een einde gekomen.
Bronnen:
Haags gemeentearchief, 0351-01: Gerechtelijke archieven van ’s-Gravenhage, Inv. Nr. 77: Crimineel examenboek 1670-1685, Fol. Nr. 124-125.
Haags gemeentearchief, 0351-01: Gerechtelijke archieven van ’s-Gravenhage, Inv. Nr. 106: Criminele vonnissen 1670-1698, Fol. Nr. 51.